Η σχιζοφρένεια είναι μια σοβαρή ψυχική ασθένεια που επηρεάζει το πώς σκέφτεται, αισθάνεται και συμπεριφέρεται ένα άτομο. Τα άτομα με σχιζοφρένεια μπορεί να φαίνεται ότι έχουν χάσει την επαφή με την πραγματικότητα, κάτι που μπορεί να είναι οδυνηρό για αυτούς, την οικογένεια και τους φίλους τους. Τα συμπτώματα της σχιζοφρένειας μπορεί να δυσκολέψουν τη συμμετοχή σε συνηθισμένες, καθημερινές δραστηριότητες, αλλά υπάρχουν αποτελεσματικές θεραπείες. Πολλοί άνθρωποι που λαμβάνουν θεραπεία μπορούν να ασχοληθούν με το σχολείο ή την εργασία, να επιτύχουν ανεξαρτησία και να απολαύσουν προσωπικές σχέσεις.
Έναρξη και συμπτώματα
Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) έχουν αναγνωρίσει ότι η ύπαρξη ορισμένων ψυχικών διαταραχών, συμπεριλαμβανομένης της κατάθλιψης και της σχιζοφρένειας, μπορεί να κάνει τους ανθρώπους πιο πιθανό να αρρωστήσουν σοβαρά από τον COVID-19.
Είναι σημαντικό να αναγνωρίσετε τα συμπτώματα της σχιζοφρένειας και να αναζητήσετε βοήθεια όσο το δυνατόν νωρίτερα. Τα άτομα με σχιζοφρένεια συνήθως διαγιγνώσκονται μεταξύ 16 και 30 ετών, μετά το πρώτο επεισόδιο ψύχωσης . Η έναρξη της θεραπείας το συντομότερο δυνατό μετά το πρώτο επεισόδιο ψύχωσης είναι ένα σημαντικό βήμα προς την αποκατάσταση. Ωστόσο, έρευνες δείχνουν ότι οι σταδιακές αλλαγές στη σκέψη, τη διάθεση και την κοινωνική λειτουργία εμφανίζονται συχνά πριν από το πρώτο επεισόδιο ψύχωσης. Η σχιζοφρένεια είναι σπάνια σε μικρότερα παιδιά.
Τα συμπτώματα της σχιζοφρένειας μπορεί να διαφέρουν από άτομο σε άτομο, αλλά γενικά εμπίπτουν σε τρεις κύριες κατηγορίες: ψυχωτικά, αρνητικά και γνωστικά.
Τα ψυχωτικά συμπτώματα περιλαμβάνουν αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο ένα άτομο σκέφτεται, ενεργεί και βιώνει τον κόσμο. Τα άτομα με ψυχωσικά συμπτώματα μπορεί να χάσουν την κοινή αίσθηση της πραγματικότητας με τους άλλους και να βιώσουν τον κόσμο με παραμορφωμένο τρόπο. Για μερικούς ανθρώπους, αυτά τα συμπτώματα έρχονται και παρέρχονται. Για άλλους, τα συμπτώματα γίνονται σταθερά με την πάροδο του χρόνου. Τα ψυχωτικά συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Ψευδαισθήσεις : Όταν ένα άτομο βλέπει, ακούει, μυρίζει, γεύεται ή αισθάνεται πράγματα που στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν. Η ακρόαση φωνών είναι συνηθισμένη για άτομα με σχιζοφρένεια. Οι άνθρωποι που ακούν φωνές μπορεί να τις ακούν για μεγάλο χρονικό διάστημα προτού η οικογένεια ή οι φίλοι παρατηρήσουν κάποιο πρόβλημα.
- Παραισθήσεις : Όταν ένα άτομο έχει ισχυρές πεποιθήσεις που δεν είναι αληθινές και μπορεί να φαίνονται παράλογες στους άλλους. Για παράδειγμα, άτομα που βιώνουν αυταπάτες μπορεί να πιστεύουν ότι οι άνθρωποι στο ραδιόφωνο και την τηλεόραση στέλνουν ειδικά μηνύματα που απαιτούν συγκεκριμένη απάντηση ή μπορεί να πιστεύουν ότι κινδυνεύουν ή ότι άλλοι προσπαθούν να τους βλάψουν.
- Διαταραχή της σκέψης : Όταν ένα άτομο έχει τρόπους σκέψης που είναι ασυνήθιστοι ή παράλογοι. Τα άτομα με διαταραχή σκέψης μπορεί να έχουν πρόβλημα να οργανώσουν τις σκέψεις και την ομιλία τους. Μερικές φορές ένα άτομο θα σταματήσει να μιλάει στη μέση μιας σκέψης, θα μεταπηδήσει από θέμα σε θέμα ή θα φτιάξει λέξεις που δεν έχουν νόημα.
- Κινητική διαταραχή : Όταν ένα άτομο εμφανίζει μη φυσιολογικές κινήσεις του σώματος. Τα άτομα με κινητική διαταραχή μπορεί να επαναλαμβάνουν ορισμένες κινήσεις ξανά και ξανά.
Τα αρνητικά συμπτώματα περικλείουν απώλεια κινήτρων, απώλεια ενδιαφέροντος ή απόλαυσης στις καθημερινές δραστηριότητες, απόσυρση από την κοινωνική ζωή, δυσκολία στην επίδειξη συναισθημάτων και δυσκολία στην κανονική λειτουργία. Ειδικότερα, τα αρνητικά συμπτώματα σε ένα άτομο περιλαμβάνουν:
- Δυσκολία να προγραμματίσει και να παραμείνει σε δραστηριότητες, όπως τα ψώνια
- Δυσκολία να προβλέψει και να αισθανθεί ευχαρίστηση στην καθημερινή ζωή
- Ομιλία με θαμπή φωνή και περιορισμένη έκφραση προσώπου
- Αποφυγή κοινωνικής αλληλεπίδρασης ή αλληλεπίδρασης με κοινωνικά άβολους τρόπους
- Πολύ χαμηλή ενέργεια και αφιέρωση πολύ χρόνου σε παθητικές δραστηριότητες. Σε ακραίες περιπτώσεις, ένα άτομο μπορεί να σταματήσει να κινείται ή να μιλάει για λίγο, η οποία είναι μια σπάνια κατάσταση που ονομάζεται κατατονία.
Αυτά τα συμπτώματα μερικές φορές μπερδεύονται με συμπτώματα κατάθλιψης ή άλλων ψυχικών ασθενειών.
Τα γνωστικά συμπτώματα περιλαμβάνουν προβλήματα στην προσοχή, τη συγκέντρωση και τη μνήμη. Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να δυσκολέψουν την παρακολούθηση μιας συνομιλίας, την εκμάθηση νέων πραγμάτων ή την απομνημόνευση των ραντεβού. Το επίπεδο γνωστικής λειτουργίας ενός ατόμου είναι ένας από τους καλύτερους προγνωστικούς παράγοντες της καθημερινής του λειτουργίας. Η γνωστική λειτουργία αξιολογείται με τη χρήση ειδικών τεστ. Τα γνωστικά συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Αντιμετώπιση προβλημάτων με την επεξεργασία πληροφοριών για τη λήψη αποφάσεων
- Δυσκολία στη χρήση πληροφοριών αμέσως μετά την εκμάθησή τους
- Δυσκολία στην εστίαση και στη συγκέντρωση σε ένα συγκεκριμένο πράγμα
Κίνδυνος βίας
Οι περισσότεροι άνθρωποι με σχιζοφρένεια δεν είναι βίαιοι. Συνολικά, τα άτομα με σχιζοφρένεια είναι πιο απιθανό από αυτά που δεν πάσχουν να βλάψουν τους άλλους. Για τα άτομα με σχιζοφρένεια, ο κίνδυνος αυτοτραυματισμού και βίας προς τους άλλους είναι μεγαλύτερος όταν η ασθένεια δεν αντιμετωπίζεται. Είναι σημαντικό να βοηθήσετε τα άτομα που εμφανίζουν συμπτώματα να λάβουν θεραπεία όσο το δυνατόν γρηγορότερα.
Σχιζοφρένεια εναντίον Διαταραχής Διασχιστικής Ταυτότητας
Αν και ορισμένα από τα σημάδια μπορεί να φαίνονται παρόμοια στην επιφάνεια, η σχιζοφρένεια δεν είναι διασπαστική διαταραχή ταυτότητας (η οποία παλαιότερα ονομαζόταν διαταραχή πολλαπλής προσωπικότητας ή διχασμένη προσωπικότητα). Τα άτομα με διασπαστική διαταραχή ταυτότητας έχουν δύο ή περισσότερες διακριτές ταυτότητες που είναι παρούσες και οι οποίες εναλλάξ τις παίρνουν τον έλεγχο.
Θεραπείες
Οι τρέχουσες θεραπείες για τη σχιζοφρένεια επικεντρώνονται στο να βοηθήσουν τα άτομα να διαχειριστούν τα συμπτώματά τους, να βελτιώσουν την καθημερινή τους λειτουργία και να επιτύχουν προσωπικούς στόχους ζωής, όπως η ολοκλήρωση της εκπαίδευσης, η επιδίωξη μιας καριέρας και η επίτευξη ικανοποιητικών σχέσεων.
Αντιψυχωσικά Φάρμακα
Τα αντιψυχωσικά φάρμακα μπορούν να βοηθήσουν να γίνουν τα ψυχωτικά συμπτώματα λιγότερο έντονα και λιγότερο συχνά. Αυτά τα φάρμακα λαμβάνονται συνήθως κάθε μέρα σε χάπι ή υγρές μορφές. Ορισμένα αντιψυχωσικά φάρμακα χορηγούνται ως ενέσεις μία ή δύο φορές το μήνα.
Εάν τα συμπτώματα ενός ατόμου δεν βελτιωθούν με τα συνήθη αντιψυχωσικά φάρμακα, μπορεί να του συνταγογραφηθεί κλοζαπίνη. Τα άτομα που λαμβάνουν κλοζαπίνη πρέπει να κάνουν τακτικές αιματολογικές εξετάσεις για να ελέγξουν για μια δυνητικά επικίνδυνη παρενέργεια που εμφανίζεται στο 1-2% των ασθενών.
Οι άνθρωποι ανταποκρίνονται στα αντιψυχωσικά φάρμακα με διαφορετικούς τρόπους. Είναι σημαντικό να αναφέρετε τυχόν ανεπιθύμητες ενέργειες σε έναν ψυχίατρο. Πολλοί άνθρωποι που λαμβάνουν αντιψυχωσικά φάρμακα παρουσιάζουν παρενέργειες όπως αύξηση βάρους, ξηροστομία, ανησυχία και υπνηλία όταν αρχίζουν να παίρνουν αυτά τα φάρμακα. Ορισμένες από αυτές τις ανεπιθύμητες ενέργειες μπορεί να υποχωρήσουν με την πάροδο του χρόνου, ενώ άλλες μπορεί να διαρκέσουν.
Η κοινή λήψη αποφάσεων μεταξύ γιατρού και ασθενή είναι η συνιστώμενη στρατηγική για τον προσδιορισμό του καλύτερου τύπου φαρμάκου ή συνδυασμού φαρμάκων και της σωστής δόσης.
Ψυχοκοινωνικές Θεραπείες
Οι ψυχοκοινωνικές θεραπείες βοηθούν τους ανθρώπους να βρουν λύσεις σε καθημερινές προκλήσεις και να διαχειριστούν τα συμπτώματα ενώ πηγαίνουν στο σχολείο, εργάζονται και δημιουργούν σχέσεις. Αυτές οι θεραπείες χρησιμοποιούνται συχνά μαζί με αντιψυχωσικά φάρμακα. Τα άτομα που συμμετέχουν σε τακτική ψυχοκοινωνική θεραπεία είναι λιγότερο πιθανό να εμφανίσουν ξανά συμπτώματα ή να νοσηλευτούν.
Παραδείγματα αυτού του είδους θεραπείας περιλαμβάνουν τη γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία, την εκπαίδευση δεξιοτήτων συμπεριφοράς, την υποστηριζόμενη απασχόληση και τις παρεμβάσεις γνωστικής αποκατάστασης.
Θεραπεία για κατάχρηση ναρκωτικών και αλκοόλ
Είναι σύνηθες φαινόμενο τα άτομα με σχιζοφρένεια να έχουν προβλήματα με τα ναρκωτικά και το αλκοόλ. Ένα πρόγραμμα θεραπείας που περιλαμβάνει θεραπεία τόσο για τη σχιζοφρένεια όσο και για τη χρήση ουσιών είναι σημαντικό για την ανάρρωση, επειδή η χρήση ουσιών μπορεί να επηρεάσει τη θεραπεία της σχιζοφρένειας.
Πώς μπορώ να βοηθήσω έναν φίλο ή συγγενή με σχιζοφρένεια;
Μπορεί να είναι δύσκολο να ξέρεις πώς να βοηθήσεις κάποιον που βιώνει ψύχωση.
Εδώ είναι μερικά πράγματα που μπορείτε να κάνετε:
- Βοηθήστε τους να λάβουν θεραπεία και ενθαρρύνετέ τους να παραμείνουν στη θεραπεία.
- Να θυμάστε ότι οι πεποιθήσεις ή οι παραισθήσεις τους φαίνονται πολύ αληθινές σε αυτούς.
- Να είστε σεβαστικοί, υποστηρικτικοί και ευγενικοί χωρίς να ανέχεστε επικίνδυνη ή ανάρμοστη συμπεριφορά.
- Αναζητήστε ομάδες υποστήριξης και προγράμματα οικογενειακής εκπαίδευσης