Αυτοκτονικότητα

Εισαγωγή

Η αυτοκτονικότητα αφορά μία πολύ σημαντική ανησυχία για τη δημόσια υγεία. Πρόκειται για μία κατάσταση περίπλοκη και τραγική, αλλά συχνά μπορεί να προληφθεί. Γνωρίζοντας τα προειδοποιητικά σημάδια για αυτοκτονία και πώς να λάβετε βοήθεια μπορεί να σας βοηθήσει να σώσετε ζωές.

Τι είναι η Αυτοκτονία;

Αυτοκτονία είναι όταν οι άνθρωποι βλάπτουν τον εαυτό τους με στόχο να βάλουν τέλος στη ζωή τους και ως αποτέλεσμα πεθαίνουν.

Απόπειρα αυτοκτονίας είναι όταν οι άνθρωποι βλάπτουν τον εαυτό τους με στόχο να βάλουν τέλος στη ζωή τους, αλλά δεν πεθαίνουν.

Προειδοποιητικά σημάδια

Τα προειδοποιητικά σημάδια, ότι κάποιος μπορεί να διατρέχει άμεσο κίνδυνο απόπειρας αυτοκτονίας, περικλείουν τα εξής:

• Μιλάνε για το ότι θέλουν να πεθάνουν ή θέλουν να αυτοκτονήσουν
• Μιλάνε για το ότι αισθάνονται άδειοι ή απελπισμένοι ή αναφέρουν πως δεν έχουν κανένα λόγο να ζήσουν.
• Μιλάνε για το ότι αισθάνονται παγιδευμένοι ή ότι δεν υπάρχουν λύσεις
• Αίσθημα αφόρητου συναισθηματικού ή σωματικού πόνου
• Αισθάνονται ότι είναι βάρος στους άλλους
• Αποχώρηση από την οικογένεια και τους φίλους
• Δίνουν σημαντικά υπάρχοντα
• Αποχαιρετούν τους φίλους και την οικογένεια
• Βάζουν σε τάξη τις υποθέσεις, όπως τη σύνταξη διαθήκης
• Ανάληψη μεγάλων κινδύνων που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε θάνατο, όπως η εξαιρετικά γρήγορη οδήγηση
• Συχνά μιλάνε ή σκέφτονται τον θάνατο

Άλλα σοβαρά προειδοποιητικά σημάδια ότι κάποιος μπορεί να διατρέχει κίνδυνο απόπειρας αυτοκτονίας περιλαμβάνουν:

• Εμφάνιση ακραίων εναλλαγών διάθεσης, ξαφνικής αλλαγής από πολύ λυπημένος σε πολύ ήρεμος ή χαρούμενος
• Κάνοντας ένα σχέδιο ή αναζητώντας τρόπους να αυτοκτονήσουν, όπως αναζήτηση θανατηφόρων μεθόδων στο διαδίκτυο, αποθήκευση χαπιών ή αγορά όπλου
• Μιλάνε για αίσθημα μεγάλης ενοχής ή ντροπής
• Συχνότερη χρήση αλκοόλ ή ναρκωτικών
• Εμφανίζονται ανήσυχοι ή ταραγμένοι
• Αλλαγή διατροφικών συνηθειών ή ύπνου
• Δείχνουν οργή ή μιλάνε για εκδίκηση

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η αυτοκτονία δεν είναι μια φυσιολογική απάντηση στο στρες. Οι σκέψεις ή οι πράξεις αυτοκτονίας είναι σημάδι ακραίας αγωνίας και δεν πρέπει να αγνοούνται . Εάν αυτά τα προειδοποιητικά σημάδια ισχύουν για εσάς ή κάποιον που γνωρίζετε, ζητήστε βοήθεια το συντομότερο δυνατό από ένα ψυχίατρο, ιδιαίτερα εάν η συμπεριφορά είναι νέα ή έχει παρατηρηθεί πρόσφατα.

ΠΡΟΣΟΧΗ!!!

Εάν έχετε σκέψεις να προκαλέσετε «κακό» στον εαυτό σας ή σε άλλους, για την Κύπρο λειτουργεί γραμμή ψυχολογικής υποστήριξης 1410 – ΟΝΚ (ΔΕΥ-ΠΑΡ 10.00 – 23.00, ΣΑΒ – ΚΥΡ 15.00 – 23.00).

Γραμμή βοήθειας Cyprus Samaritans: 8000 7773 (διαθέσιμη 4 μ.μ. – 12 π.μ.)

Υποστήριξη για την ενδοοικογενειακή βία (προσφέρεται από τον σύλλογο Spavo) : 1440 (24 ώρες)

Γραμμή βοήθειας για παιδιά και εφήβους: 116111 (διαθέσιμη Δευτέρα έως Παρασκευή από τις 12 μ.μ. έως τις 8 μ.μ. και τα Σάββατα από τις 09:30 έως τις 14:00)

———————————————————————————————

Για την Ελλάδα, λειτουργεί 24ωρη γραμμή παρέμβασης για την αυτοκτονία και ο αριθμός είναι το 1018 για ενήλικες άνω των 18 ετών. http://suicide-help.gr

Εάν έχετε σκέψεις να προκαλέσετε ”κακό” στον εαυτό σας ή σε άλλους και είστε κάτω των 18 ετών, μπορείτε να πάρετε τηλέφωνο στο 1056 (Εθνική Γραμμή για τα Παιδιά SOS – Χαμόγελο του Παιδιού).

Οι Γραμμές λειτουργούν σε εικοσιτετράωρη βάση, 7 ημέρες την εβδομάδα και δέχονται κλήσεις από κινητό ή σταθερό τηλέφωνο, με αστική χρέωση από όλες τις περιοχές της Ελλάδας.

Παράγοντες κινδύνου

Η αυτοκτονία δεν κάνει διακρίσεις. Άτομα όλων των φύλων, ηλικιών και εθνοτήτων μπορεί να διατρέχουν κίνδυνο. Η αυτοκτονική συμπεριφορά είναι περίπλοκη και δεν υπάρχει κοινή αιτία. Οι κύριοι παράγοντες κινδύνου για αυτοκτονία είναι:

• Κατάθλιψη, άλλες ψυχικές διαταραχές ή διαταραχή χρήσης ουσιών
• Χρόνιος πόνος
• Ιστορικό απόπειρας αυτοκτονίας
• Οικογενειακό ιστορικό ψυχικής διαταραχής ή χρήσης ουσιών
• Οικογενειακό ιστορικό αυτοκτονίας
• Έκθεση σε οικογενειακή βία, συμπεριλαμβανομένης της σωματικής ή σεξουαλικής κακοποίησης
• Παρουσία όπλων ή άλλων πυροβόλων όπλων στο σπίτι
• Αποφυλάκιση πρόσφατα από τη φυλακή
• Έκθεση, είτε άμεσα είτε έμμεσα, σε αυτοκτονική συμπεριφορά άλλων, όπως αυτή των μελών της οικογένειας, των συνομηλίκων ή των διασημοτήτων

Οι περισσότεροι άνθρωποι που έχουν παράγοντες κινδύνου δεν θα επιχειρήσουν να αυτοκτονήσουν και είναι δύσκολο να πούμε ποιος θα ενεργήσει με αυτοκτονικές σκέψεις. Αν και οι παράγοντες κινδύνου για αυτοκτονία είναι σημαντικό να λαμβάνονται υπόψη, κάποιος που εμφανίζει προειδοποιητικά σημάδια αυτοκτονίας μπορεί να διατρέχει υψηλότερο κίνδυνο και χρειάζεται άμεση προσοχή.

Τα στρεσογόνα γεγονότα της ζωής (όπως η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, νομικά προβλήματα ή οικονομικές δυσκολίες) και οι διαπροσωπικοί στρεσογόνοι παράγοντες (όπως ντροπή, παρενόχληση, εκφοβισμός, διακρίσεις ή προβλήματα σχέσεων) μπορεί να συμβάλλουν στον κίνδυνο αυτοκτονίας, ειδικά όταν συμβαίνουν μαζί με παράγοντες κινδύνου αυτοκτονίας.

Η οικογένεια και οι φίλοι είναι συχνά οι πρώτοι που αναγνωρίζουν τα προειδοποιητικά σημάδια της αυτοκτονίας και μπορούν να κάνουν το πρώτο βήμα για να βοηθήσουν ένα αγαπημένο πρόσωπο να βρει θεραπεία ψυχικής υγείας.

Ψυχοθεραπείες

Πολλαπλοί τύποι ψυχοκοινωνικών παρεμβάσεων έχουν βρεθεί ότι βοηθούν άτομα που έχουν κάνει απόπειρα αυτοκτονίας. Αυτού του είδους οι παρεμβάσεις μπορεί να αποτρέψουν κάποιον από το να κάνει άλλη μια προσπάθεια.

• Η Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία (CBT) μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να μάθουν νέους τρόπους αντιμετώπισης στρεσογόνων εμπειριών. Η CBT βοηθά τα άτομα να αναγνωρίσουν τα πρότυπα σκέψης τους και να εξετάσουν εναλλακτικές ενέργειες όταν προκύπτουν σκέψεις αυτοκτονίας.

• Η Διαλεκτική Συμπεριφορική Θεραπεία (DBT) έχει αποδειχθεί ότι μειώνει την αυτοκτονική συμπεριφορά στους εφήβους. Η DBT έχει επίσης αποδειχθεί ότι μειώνει το ποσοστό αυτοκτονίας σε ενήλικες με οριακή διαταραχή προσωπικότητας, μια ψυχική ασθένεια που χαρακτηρίζεται από ένα συνεχές πρότυπο ποικίλων διαθέσεων, εικόνας για τον εαυτό και συμπεριφοράς που συχνά οδηγεί σε παρορμητικές ενέργειες και προβλήματα στις σχέσεις. Ένας θεραπευτής που έχει εκπαιδευτεί στο DBT μπορεί να βοηθήσει ένα άτομο να αναγνωρίσει πότε τα συναισθήματα ή οι ενέργειές του είναι ενοχλητικά ή ανθυγιεινά και να διδάξει στο άτομο δεξιότητες που μπορούν να το βοηθήσουν να αντιμετωπίσει πιο αποτελεσματικά τις αναστατωτικές καταστάσεις.

Φαρμακευτική αγωγή

Μερικά άτομα που διατρέχουν κίνδυνο αυτοκτονίας μπορεί να ωφεληθούν από τη φαρμακευτική αγωγή. Ο ψυχίατρος και ο ασθενής μπορούν να συνεργαστούν για να βρουν το καλύτερο φάρμακο ή συνδυασμό φαρμάκων, καθώς και τη σωστή δόση. Επειδή πολλά άτομα που κινδυνεύουν να αυτοκτονήσουν συχνά έχουν ψυχική ασθένεια ή προβλήματα χρήσης ουσιών, τα άτομα μπορεί να ωφεληθούν από τη φαρμακευτική αγωγή μαζί με την ψυχοκοινωνική παρέμβαση.

Η κλοζαπίνη είναι ένα αντιψυχωσικό φάρμακο που χρησιμοποιείται κυρίως για τη θεραπεία ατόμων με σχιζοφρένεια. Μέχρι σήμερα, είναι το φάρμακο εκλογής για τη μείωση του κινδύνου επαναλαμβανόμενης αυτοκτονικής συμπεριφοράς σε ασθενείς με σχιζοφρένεια ή σχιζοσυναισθηματική διαταραχή.