Υπάρχει μια ευρέως διαδεδομένη λανθασμένη αντίληψη ότι οι διατροφικές διαταραχές αποτελούν επιλογή τρόπου ζωής. Οι διατροφικές διαταραχές είναι στην πραγματικότητα αρκετά σοβαρές και συχνά θανατηφόρες ασθένειες, που σχετίζονται άμεσα με τις διατροφικές συμπεριφορές και τις σχετικές σκέψεις και τα συναισθήματα των ανθρώπων. Η ενασχόληση με το φαγητό και το σωματικό βάρος μπορεί επίσης να σηματοδοτεί μια διατροφική διαταραχή. Οι κοινές διατροφικές διαταραχές περιλαμβάνουν τη νευρική ανορεξία, τη νευρική βουλιμία και τη διαταραχή υπερφαγίας.
Σημάδια και συμπτώματα
Νευρική ανορεξία
Η νευρική ανορεξία είναι μια κατάσταση όπου οι άνθρωποι αποφεύγουν το φαγητό, το περιορίζουν αυστηρά ή τρώνε πολύ μικρές ποσότητες μόνο ορισμένων τροφίμων. Μπορεί επίσης να ζυγίζονται επανειλημμένως. Ακόμη και όταν είναι επικίνδυνα λιποβαρείς, μπορεί να βλέπουν τον εαυτό τους ως υπέρβαρο.
Υπάρχουν δύο υποτύποι της νευρικής ανορεξίας: ένας υποτύπος «περιοριστικός» και ένας υποτύπος «υπερβολικής εκκαθάρισης» .
- Στον περιοριστικό υποτύπο της νευρικής ανορεξίας, οι άνθρωποι περιορίζουν σοβαρά την ποσότητα και το είδος της τροφής που καταναλώνουν.
- Στον δεύτερο υποτύπο της νευρικής ανορεξίας , οι άνθρωποι περιορίζουν επίσης σε μεγάλο βαθμό την ποσότητα και τον τύπο της τροφής που καταναλώνουν. Επιπλέον, μπορεί να έχουν επεισόδια υπερφαγίας και κάθαρσης—τρώγοντας μεγάλες ποσότητες φαγητού σε σύντομο χρονικό διάστημα ακολουθούμενο από εμετό ή χρήση καθαρτικών ή διουρητικών για να απαλλαγούν από ό,τι έχουν καταναλώσει.
Η νευρική ανορεξία μπορεί να αποβεί μοιραία. Έχει εξαιρετικά υψηλό ποσοστό θνησιμότητας σε σύγκριση με άλλες ψυχικές διαταραχές. Τα άτομα με ανορεξία κινδυνεύουν να πεθάνουν από ιατρικές επιπλοκές που σχετίζονται με την πείνα. Η αυτοκτονία είναι η δεύτερη κύρια αιτία θανάτου για άτομα που έχουν διαγνωστεί με νευρική ανορεξία.
Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Εξαιρετικά περιορισμένη διατροφή
- Εξαιρετικά λεπτό και αδύνατο σώμα
- Μια αδυσώπητη επιδίωξη αδυνατίσματος και απροθυμία διατήρησης φυσιολογικού ή υγιούς βάρους
- Έντονος φόβος για αύξηση βάρους
- Διαστρεβλωμένη εικόνα σώματος, αυτοεκτίμηση που επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από τις αντιλήψεις για το σωματικό βάρος και το σχήμα αυτού ή μια άρνηση της σοβαρότητας του χαμηλού σωματικού βάρους
Άλλα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν με την πάροδο του χρόνου, όπως:
- Αραίωση των οστών (οστεοπενία ή οστεοπόρωση)
- Ήπια αναιμία, μυϊκή απώλεια και αδυναμία
- Εύθραυστα μαλλιά και νύχια
- Ξηρό και κιτρινωπό δέρμα
- Αύξηση λεπτών τριχών σε όλο το σώμα
- Σοβαρή δυσκοιλιότητα
- Χαμηλή πίεση αίματος
- Επιβράδυνση της αναπνοής και του σφυγμού
- Βλάβη στη δομή και τη λειτουργία της καρδιάς
- Εγκεφαλική βλάβη
- Πολυοργανική ανεπάρκεια
- Πτώση της εσωτερικής θερμοκρασίας του σώματος, κάνοντας το άτομο να κρυώνει όλη την ώρα
- Λήθαργος, νωθρότητα ή παρατεταμένο αίσθημα κούρασης
Νευρική βουλιμία
Η νευρική βουλιμία είναι μια κατάσταση όπου οι άνθρωποι έχουν επαναλαμβανόμενα και συχνά επεισόδια κατανάλωσης ασυνήθιστα μεγάλων ποσοτήτων φαγητού και έλλειψη ελέγχου σε αυτά τα επεισόδια. Αυτή η υπερφαγία ακολουθείται από συμπεριφορές που αντισταθμίζουν την υπερκατανάλωση τροφής, όπως εξαναγκασμός εμετού, υπερβολική χρήση καθαρτικών ή διουρητικών, νηστεία, υπερβολική άσκηση ή συνδυασμός αυτών των συμπεριφορών. Τα άτομα με νευρική βουλιμία μπορεί να είναι ελαφρώς λιποβαρή, φυσιολογικού βάρους ή υπέρβαρα.
Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Χρόνια φλεγμονή και πονόλαιμος
- Πρησμένοι σιελογόνοι αδένες στην περιοχή του λαιμού και της γνάθου
- Φθαρμένο σμάλτο των δοντιών και όλο και πιο ευαίσθητα και φθαρμένα δόντια ως αποτέλεσμα της έκθεσης στο οξύ του στομάχου
- Διαταραχή παλινδρόμησης οξέος και άλλα γαστρεντερικά προβλήματα
- Εντερική δυσφορία και ερεθισμός από κατάχρηση καθαρτικών
- Σοβαρή αφυδάτωση από την απώλεια των υγρών
- Ανισορροπία ηλεκτρολυτών (πολύ χαμηλά ή πολύ υψηλά επίπεδα νατρίου, ασβεστίου, καλίου και άλλων μετάλλων) που μπορεί να οδηγήσει σε εγκεφαλικό ή καρδιακή προσβολή
Διαταραχή υπερφαγίας
Η διαταραχή της υπερφαγίας είναι μια κατάσταση κατά την οποία οι άνθρωποι χάνουν τον έλεγχο της διατροφής τους και έχουν επαναλαμβανόμενα επεισόδια κατανάλωσης ασυνήθιστα μεγάλων ποσοτήτων φαγητού. Σε αντίθεση με τη νευρική βουλιμία, οι περίοδοι υπερφαγίας δεν ακολουθούνται από κάθαρση, υπερβολική άσκηση ή νηστεία. Ως αποτέλεσμα, τα άτομα με διαταραχή υπερφαγίας είναι συχνά υπέρβαρα ή παχύσαρκα.
Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Ασυνήθιστη κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων φαγητού σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, όπως μια περίοδο 2 ωρών
- Κατανάλωση φαγητού ακόμα και όταν το εκάστοτε άτομο είναι χορτάτο ή δεν πεινάει
- Γρήγορη κατανάλωση κατά τη διάρκεια επεισοδίων υπερφαγίας
- Κατανάλωση τροφής μέχρι το αίσθημα πληρότητας.
- Κατανάλωση τροφής χωρίς να υπάρχει κάποιος στον χώρο ή κρυφά για να αποφεύγεται η αμηχανία
- Αίσθημα στεναχώριας, ντροπής ή ενοχές για το φαγητό που καταναλώθηκε
- Συχνή δίαιτα, πιθανώς χωρίς απώλεια βάρους
Αποφυγή περιοριστικής διαταραχής πρόσληψης τροφής
Η διαταραχή αποφυγής περιοριστικής πρόσληψης τροφής (ARFID), παλαιότερα γνωστή ως διαταραχή επιλεκτικής πρόσληψης τροφής, είναι μια κατάσταση όπου οι άνθρωποι περιορίζουν την ποσότητα ή τον τύπο της τροφής που καταναλώνεται. Σε αντίθεση με τη νευρική ανορεξία, τα άτομα με ARFID δεν έχουν παραμορφωμένη εικόνα σώματος ή υπερβολικό φόβο να πάρουν βάρος. Το ARFID είναι πιο συχνό στη μέση παιδική ηλικία και συνήθως προηγείται – χρονικά – άλλων διατροφικών διαταραχών. Πολλά παιδιά περνούν από φάσεις επιλεκτικής διατροφής, αλλά ένα παιδί με ARFID δεν τρώει αρκετές θερμίδες για να αναπτυχθεί σωστά και ένας ενήλικας με ARFID δεν τρώει αρκετές θερμίδες για να διατηρήσει τη βασική λειτουργία του σώματος.
Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Δραματικός περιορισμός των ειδών ή της ποσότητας φαγητού που καταναλώνεται
- Έλλειψη όρεξης ή ενδιαφέρον για φαγητό
- Δραματική απώλεια βάρους
- Στομαχικές διαταραχές, κοιλιακό άλγος ή άλλα γαστρεντερικά προβλήματα χωρίς άλλη γνωστή αιτία
- Περιορισμένη γκάμα προτιμώμενων τροφίμων που γίνεται ακόμη πιο περιορισμένη («επιλεκτική διατροφή» που σταδιακά χειροτερεύει)
Θεραπείες
Είναι σημαντικό να αναζητήσετε έγκαιρα θεραπεία για διατροφικές διαταραχές. Τα άτομα με διατροφικές διαταραχές διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο αυτοκτονίας και ιατρικών επιπλοκών. Τα άτομα με διατροφικές διαταραχές μπορεί συχνά να έχουν άλλες ψυχικές διαταραχές (όπως κατάθλιψη ή άγχος) ή προβλήματα με τη χρήση ουσιών. Είναι δυνατή η πλήρης αποκατάσταση.
Τα σχέδια θεραπείας προσαρμόζονται στις ατομικές ανάγκες και μπορεί να περιλαμβάνουν ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα:
- Ατομική, ομαδική ή/και οικογενειακή ψυχοθεραπεία
- Ιατρική φροντίδα και παρακολούθηση
- Διατροφική συμβουλευτική
- Φάρμακα
Φάρμακα
Τα στοιχεία δείχνουν ότι φάρμακα όπως αντικαταθλιπτικά, αντιψυχωσικά ή σταθεροποιητές της διάθεσης μπορεί επίσης να είναι χρήσιμα για τη θεραπεία διατροφικών διαταραχών και άλλων συνυπαρχόντων ασθενειών όπως το άγχος ή η κατάθλιψη. Συμβουλευτείτε την Δρ. Φράγκου για να ακολουθήσετε το σωστό θεραπευτικό σχήμα και να βρείτε τη λύση για τις συγκεκριμένες ασθένειες που μπορεί να αποβούν αρκετά σοβαρότερες από το αναμενόμενο.